PIDARTA BASA BALI
AJEG BALI SULUH IKANG
PRABHA
Om
Swastyastu
Maka
murdaning atur, pinih ajeng mantuka ring ida dane sareng sami,mustikannyane
pisan angga juri sane kusumayang titiang. Sadurung titiang matur, lugrayang
titiang ngaturang suksmaning manah mantuka ring Ida Hyang Prama Kawi, riantukan
sangkaning asung kertha wara nugraha Ida, titiang prasida sadu ajeng ring ida
dane sareng sami, gumantinipun ngamiletin Utsawa Pidarta Basa Bali, majalaran
antuk pemargi utsawa sane kelaksanayang olih Dinas Kebudayaan Kabupaten Badung ring
warsa 2016 puniki.
Mungguing
pidarta sane pacang atur uningayang titiang mamurda “ Ajeg Bali Suluh Ikang Prabha’’Dumadak wekasan pemargi asapuniki
sida kaanggen serana nincapang kaweruhan para jana Baline pamekas pretakjana nusantara
sami.
Ida dane sareng sami
Maosang
indik Ajeg Bali, punika merupa pabuat sane dahat mautama pisan. Riantukan
pawangunan jagat Baline kapungkur wekas, tan lempas ring swadharma sane
mapiranti antuk pikukuh Tri Hita Karana, sane kajiwa pramanin antuk sastra
agama Hindu. Puniki sami sida werdi tur limbak, majanten sangkaning kawentenan
adat lan budaya Baline sane mentik ring Desa Pakramane.
Tri
Hita Karana inggih punika merupa serana nyujur kerahayuan urip, sanatana
dharma, wastu sida moksartam jagat hita, melarapan antuk subakti ring ida sang
hyang Parama Kawi, paras- paros pasidikaraan ring sesamen manusa miwah treasna
sih ring sarwa mauripe. Sami puniki mangda kadasarin antuk Tri Kaya Parisudha,
saha kaetang madulururan antuk catur marga. Duaning asapunika sandang pisan
telebang angge geguat lan sepat siku-siku pematut nitenin urip maka karma Bali,
bilih-bilih ring panglimbak aab jagate mangkin, yan inargamayang titiang, tan
bina luwir segara tan patepi, capuh tan pawates.
Napi
malih ring pungkuran puniki wenten makudang-kudang wicara nibenin panegaran
druene sane merupa krisis multidimensional, napi malih wentene reklamasi teluk
benoa sane wiakti ngemetuang pikobet krama
Baline. Nanging punika mawasta pakibeh jagat, iraga patut yatna yatna ring kawentenan.
Pamekas
iraga sareng sami mangkin, mangda sida ngayunin mlarapan antuk mulat sarira.
irage sareng sami maka pewaris sekadi mangkine kebaos putra bangsa mangda
yukti-yukti nyejerang rasa sutindih ring gumi, maka putra sane kasinanggeh
suputra, putra sane setate mingsinggihang dharmaning agama lan dharmananing
Negara, sane gumanti kasungkemin tur kasinggihang ring jagate. Ring pustaka
suci druwene wenten kabaos asapumiki ;
Sang Hyang candra tranggana
Pinak dhipa mamandangi ri kala
wengi,
Sang Hyang Surya sedeng prabata,
Maka dhipa mamandangi ri bumi
mandala,
Widya sastra sudharma
Dhipa nikanang tri bhuwana
prabhaswara,
Yan ring putra suputra
Sadhu gunawan mamandangi kula
wandhu wandawa.
Teges
ipum ;
Sang
Hyang Candra utawi bulan miwah bintang
Punika
maka suluh rikalaning wengi
Yan
ring jagate Ida Sang Hyang Surya
Sane
sida ngawinang galang,
Kreneban
jagat tigane, sangkaing kautaman sastrane
Punika
sane ngawinang,
Yan
ring kulawarga,
Wantah
putrane sane becik punika maka suluh.
Mangda
sida kinucap putra suputra sadu gunawan, patut subhakti ring kang sinanggeh
catur guru, mekadi ring guru rupaka, guru pengajian, guru wisesa, lan guru
swadiaya. Napi mahawinan subhakti ring guru rupaka ? riantukan guru rupaka
punika marupa sarira kret, sane ngardi iraga, anadata lan pranadata, sane
nguripin tur miara iraga, ngicenin bhoga, upabhoga, lan paribhoga, mawit saking
telenging garba ngantos embas saha duwur dados putra sane becik. Punika
mahawinan iraga patut satinut ring sapituduh guru rupaka, sampunang langgana
ring rerama, ngawinang tulah idup, alpaca guru.
Bhaktine
ring guru pengajian, riantukan iraga kaicen kaweruhan, sida uning tata titi
aguron guron , waged ring kadiatmikan , maka panuntun ngulati kerahayuan uripe
wekasan. Asapunika taler bhaktine ring guru wisesa, riantukan iraga sareng sami
puniki kawawa antuk sang mawa rat. Raris bhaktine ring guru swadiaya, riantukan
ida sane meraga sangkan paraning dumadi, sane ngawawa sekala-niskala, ngupeti,
setiti, lan mrelina sahanan sane wenten ring jagate.
Semeton
Sareng Sami
Kapatutane
kadi puniki ageng pisan pikonoh nyane rikale
nyanggre pawangunan jagat Baline, wastu sida kasinanggeh ajeg. Sane
encen patut ajegang ? Majanten sane kaajegang punika marupa sahanan pratingkah
lan parisolahe sane becik, manut swadharmaning adat lan budaya Baline sane
merupa tetamian para panglingsire saking nguni
Iraga
para yowana sareng sami, punika angge pratiwimba, nampa kauripane mangda sida
plapan, sampunang nenga-nenga mlajah mauruk sastra, yan sekadi pemargine mangda
sida rauh katanggu. Maka cutet masekolah mangda ngantos molihang ijazah, satsat
panah pasupati pasuecan bhatara siwa ring Sang Arjuna rikala mancut
Niwatakawaca sadaweg nglurug Swarga Lokane, saha sida jayanti. Raris kaweruhane punika anggen nyanggra pawangunan
jagate, pamekas ring Bali, wastu sida ajeg, duaning punika marupa kapatutan
irage maprawerti , maka panrestian jadma Bali luih guna lan jagate Sutrepti.
Ngajegang
jagat Bali puniki, marupa kapatutan irage sareng sami, maka pretisentana sane
embas ring Bali, sane gumanti patut ngertiang warisan leluhur, mapiranti antuk
mingsinggihang swadharmaning bela Negara. Yan saihang ring kawentane riin, para
leluhure matohpati melanin gumi, riantukan kabanda antuk bromo corah, state
pangusak asik, marikosa, mamati-mati wong tanpa dosa sane dados meseh dahat
madurgama. Sane mangkin meseh asapunikatan wenten malih. Nanging panglalah
budaya dura negarane patut waspadain, mangda tan ngarubeda, riantukan puniki
ngawetuang jagat Baline usak. Adat budaya, lan sastra agamane anggen panegulan
nekekang keajegan Baline sane sampun kaloktah rauh kejaba Negara. Ajeg Bali
utamanyane adat lan budaya punika maka suluh ikang prabha, sane pacing nyuluhin
ngulati jagat kerahayuan lan jagat Baline Sutrepti.
Ida Dane sareng sami
Yan
cutetang titiang matur, maka pupulan daging pidarta :
1. Ajeg
Bali inggih punika sahanan prawertiane sane sida ngelanggengang indik tetamian para leluhure
nguni, makadi adat, budaya, lan satra agama. Boya jai rage tan dados nuduk
budaya dura desa, yan kapikayun ngawetuang rahayu durusang, nanging patut
waspadain.
2. Sira
sane patut ngajegang Jagat Baline puniki? Irage sareng sami, pamekas sami
sapretisentanan Baline tur sang sapa sire ugi sane urip kamertain antuk sari
–sarining bhoga jagat Baline,kamanggala antuk sang mawa rat, punika sane patut
ngajegang, maserana antuk kayun lascarya tan paleteh.
3. Indik
ngajegang Bali, tan mari mawiweka antuk kapatutan, asing-asing sane ngawetuang
paras-paros, sagilik-saguluk seka salunglung sabayantaka mataa karma, manut
swadharmaning krama Bali.
4. Dasar
Ajeg Bali inggih punika Tri Hita Karana, sane kauripin antuk sastra agama
Hindu. Desa Pakraman Wantah marupa genah miara sahasan pangwerdian Adat lan
Budayane.
Ida
dane sareng sami sane kusumayang titiang
Wantah
asapunika mungguing atur pidartan titiang, mogi-mogi wenten pikenoh nyane.
Menawi wenten munjuk lungsur atur titiang, tan lali titiang ngelungsur
pangampura. Maka untatin atur, lugrayang titiang ngaturang parama santi.
Om
Santhi Santhi Santhi Om.
judulnya ap ya artinya
BalasHapus